30 kwietnia 2021 r. uchwalona została ustawa zmieniająca ustawę o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (tzw. Ustawa AML). Zmianom uległy między innymi niektóre zapisy dotyczące Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych (CRBR). W katalogu zmian znajduje się między innymi doprecyzowanie terminu zgłoszeń, rozszerzenie katalogu podmiotów podlegających zgłoszeniu, dane podlegające zgłoszeniu, procedura zgłoszenia, postępowanie wyjaśniające oraz informowanie o rozbieżnościach przekazanych danych.
Opisane w niniejszym artykule zmiany wchodzą w życie 31 października 2021 r.
Nowe podmioty
- trusty, których powiernicy lub osoby zajmujące stanowiska równoważne mają miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub nawiązują stosunki gospodarcze lub nabywają nieruchomość na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w imieniu lub na rzecz trust;
- spółki partnerskie;
- europejskie zgrupowania interesów gospodarczych;
- spółki europejskie;
- spółdzielnie;
- spółdzielnie europejskie;
- stowarzyszenia podlegające wpisowi do KRS;
- fundacje.
Dokonanie zgłoszenia do CRBR, podmiotów już istniejących wynosi 3 miesiące od dnia wejścia w życie tego przepisu, tj. do 31 stycznia 2022 r.
Przegapienie tego terminu może okazać się bardzo dotkliwe finansowo, albowiem za niedopełnienie obowiązku zgłoszenia lub dokonania aktualizacji informacji w terminie, podlega karze pieniężnej do 1 000 000 zł. Ta sama kara jest przewidziana za podanie informacji niezgodnych ze stanem faktycznym. Dotychczas ustawa nie przewidywała kary pieniężnej za podanie błędnych danych, poza odpowiedzialnością karną za złożenie fałszywego oświadczenia.
Doprecyzowanie terminu
Zgłoszenia do CRBR należy dokonać nie później niż w terminie 7 dni od dnia wpisu spółki do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS), a w przypadku zmiany przekazanych informacji w terminie 7 dni od ich zmiany. Do tej pory termin nie był doprecyzowany, a więc nie wiadomo było czy chodzi o termin zmian fatycznych czy tych dokonanych w KRS. Rozwiązania tego trzeba było szukać w przepisach prawa handlowego – niektóre zmiany są skuteczne na dzień wpisu do KRS, a niektóre z datą faktycznej zmiany. Mowa tutaj o zmianach konstytutywnych lub deklaratoryjnych, o czym przeczytasz tutaj.
W obecnym brzmieniu art. 60 Ustawy AML, w przypadku podmiotów innych niż trusty, zgłoszenie w terminie 7 dni od dnia wpis do KRS. W przypadku trustów termin wynosi również 7 dni od dnia utworzenia trustu, przeniesienia siedziby lub miejsca zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez powiernika trustu lub osobę zajmującą równoważne stanowisko, lub nawiązania stosunków gospodarczych lub nabycia nieruchomości na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w imieniu lub na rzecz trustu, przez powiernika trustu lub osobę zajmującą równoważne stanowisko.
W przypadku aktualizacji danych termin na zgłoszenie wynosi 7 dni od dokonania ich zmiany w KRS, a w przypadku zmian, dla których skuteczności nie jest wymagany wpis do KRS, w terminie 7 dni od dnia ich dokonania.
Ponadto powiernik lub osoba zajmująca stanowisko równoważne trustach, są obowiązani do aktualizacji informacji zgłoszonych do CRBR w okresie utrzymywania przez trust stosunków gospodarczych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub w okresie, w którym powiernik lub osoba zajmująca równoważne stanowisko, działając w imieniu lub na rzecz trustu, jest właścicielem lub posiadaczem nieruchomości na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Dane podlegające zgłoszeniu
Dane identyfikacyjne podmiotów:
- nazwę (firmę), lub w przypadku trustu inne dane pozwalające zidentyfikować trust
- formę organizacyjną,
- siedzibę, lub w przypadku trustu miejsce zamieszkania lub siedzibę powiernika trustu lub osoby zajmującej stanowisko równoważne,
- numer w KRS, lub w przypadku trustu nazwę właściwego rejestru wraz z numerem, o ile został wpisany do rejestru,
- NIP, o ile został nadany.
W przypadku beneficjenta rzeczywistego zgłoszeniu podlega dodatkowo każde posiadane obywatelstwo oraz w przypadku beneficjenta trustu lub – w przypadku gdy osoby fizyczne czerpiące korzyści z danego trustu nie zostały jeszcze określone – informacje o grupie osób, w których głównym interesie powstał lub działa trust
Procedura zgłoszenia
- imię i nazwisko;
- obywatelstwo;
- państwo zamieszkania;
- numer PESEL albo datę urodzenia – w przypadku osób nieposiadających numeru PESEL;
- funkcję uprawniającą do dokonania zgłoszenia.