Od 1 stycznia 2021 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) prowadzi ewidencję umów o dzieło. W związku z wprowadzeniem w art. 13 Ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (u.s.u.s.) ust. 17, przedsiębiorcy i osoby fizyczne mają obowiązek zgłaszania do ZUS wszystkich zawartych umów o dzieło. Obowiązek zgłoszenia został wprowadzony, mimo iż umowy o dzieło, poza pewnymi wyjątkami, nie stanowią tytułu do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego.
Art. 36 ust. 17 u.s.u.s.
„Płatnik składek lub osoba fizyczna zlecająca dzieło informuje Zakład o zawarciu każdej umowy o dzieło, jeżeli umowa taka zawarta zostanie z osobą, z którą nie pozostaje w stosunku pracy lub jeżeli w ramach takiej umowy nie wykonuje pracy na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy, w terminie 7 dni od dnia zawarcia tej umowy.”
Kto powinien dokonać zgłoszenia?
Obowiązek dokonania zgłoszenia umowy o dzieło dotyczy zamawiających będących zarówno płatnikami składek jak i osób fizycznych niebędących takimi płatnikami. W skrócie, zobowiązani do zgłoszenia są wyłącznie zamawiający. Przyjmujący zamówienie nie muszą dokonywać żadnych czynności w tym zakresie.
Z obowiązku są zwolnione podmioty i jednostki organizacyjne, które są nie są płatnikami składek (np. spółki prawa handlowego, fundacje, stowarzyszenia, itp.). Osoby fizyczne muszą zgłosić umowy bez względu na to, czy są zarejestrowane w ZUS jako płatnicy składek, czy też nie.
Jak i gdzie dokonać zgłoszenia?
Zgłoszenia dokonuje się na formularzu RUD. Można go złożyć na trzy sposoby, tj.:
- Wysyłając w formie papierowej na adres Oddziału ZUS;
- Składając osobiście w formie papierowej w Oddziale ZUS;
- Za pośrednictwem Internetowej Platformy Usług Elektronicznych (PUE) ZUS (https://www.zus.pl/pue);
Zgłoszenia dokonuje się oddzielnie dla danego wykonawcy dzieła.
Jakie informacjE należy zgłosić?
W zgłoszeniu o zawartej umowie powinny się znaleźć następujące informację:
- dane zamawiającego, czyli osoby zlecającej wykonanie dzieła (imię i nazwisko, nr NIP/REGON/PESEL, dokument tożsamości, adres do korespondencji);
- dane wykonawcy umowy (imię i nazwisko, PESEL, dokument tożsamości, adres zamieszkania i adres do korespondencji);
- dane o umowie bądź umowach (data zawarcia umowy, przedmiot umowy, data wykonania dzieła);
- liczba zawartych umów (nie może przekroczyć 10).
W jakim terminie należy dokonać głoszenia?
Zgłoszenia o zawartej umowie o dzieło należy dokonać w nieprzekraczalnym terminie 7 dni od dnia jej zawarcia.
Zgłoszenia podlegają jedynie umowy zawarte po 1 stycznia 2021 r.
Ważne!
Zgłoszenia podlegają umowy zawarte w formie pisemnej i ustnej.
KonsekwencjE za niedokonanie zgłoszenia
Płatnik składek albo osoba obowiązana do jej reprezentowania, która nie dopełnia obowiązku zgłoszenia umowy do ZUS podlega karze grzywny do 5000 złotych, a ów zaniechanie stanowi wykroczenie. Przepis nie odnosi się natomiast do osób fizycznych.
Wyjątki od reguły – kiedy nie trzeba dokonywać zgłoszenia?
Obowiązek zgłaszania nie dotyczy umów o dzieło:
- Zawartych z osobami prowadzącymi działalność gospodarczą, na wykonywanie przez nie usług, które wchodzą w zakres prowadzonej działalności;
- Zawartych z własnym pracownikiem;
- Wykonywanych na rzecz własnego pracodawcy, ale zawartych z innym podmiotem;
Umowy o dzieło w dalszym ciągu są zwolnione z opłacania składek na ubezpieczenie społeczne. Ustawodawca wskazuje, że zmiana ma na celu ułatwienie i usprawnienie przekazania pomocy finansowej w ramach „tarczy antykryzysowej” osobom przyjmującym zamówienie na podstawie takiej umowy. Bez wątpienia jednak ewidencja umów o dzieło umożliwi ZUS sprawowanie kontroli i weryfikowanie zawartych umów o dzieło, co w konsekwencji może spowodować próbę ich podważenia, uznając, że powinny być one umowami zlecenia, a od nich z kolei odprowadzane są składki na ubezpieczenie.
Taki zamiar potwierdzają wprowadzone zmiany w Ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych – ZUS udostępnia ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych oraz organom Krajowej Administracji Skarbowej na ich żądanie dane dotyczące umów o dzieło w celu niezbędnym do wykonywania ustawowych zadań zmierzających do skutecznego poboru należności podatkowych i weryfikacji danych własnych oraz zadań analityczno-sprawozdawczych. (art. 50 ust. 17 pkt 5 u.o.u.s.).