Czym jest przestępstwo niealimentacji?
“Obowiązek alimentacyjny” to obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby również środków wychowania, obciążający krewnych w linii prostej (głównie rodziców) oraz rodzeństwo.
Uchylanie się od tego obowiązku jest przestępstwem zgodnie z przepisami kodeksu karnego. Po nowelizacji w 2017 roku przesłanką uznania, że niepłacenie alimentów jest przestępstwem stanowi wysokość nieuiszczone kwoty – równowartość co najmniej 3 świadczeń okresowych lub zaległość za co najmniej 3 miesiące (świadczenie inne niż okresowe).
Należy jednak pamiętać, że nie wystarczy zaistnienie samej zaległości, konieczne jest zaistnienie okoliczności “uchylania się”. Ma to miejsce jeśli osoba zobowiązana do płacenia alimentów nie robi tego, mimo iż ma taką możliwość (lekceważy obowiązek alimentacyjny, nie chce go wykonywać).
Nie będzie przestępstwem niepłacenie alimentów jeśli na przykład osoba do tego zobowiązana nie robi tego z powodu pobytu w szpitalu lub ciężkiej choroby uniemożliwiającej podjęcie pracy zarobkowej.
Ścigane z urzędu czy na wniosek?
Przestępstwo niealimentacji ścinane jest zarówno z urzędu jak i na wniosek, w zależności od okoliczności.
Co do zasady ściganie tego przestępstwa odbywa się na wniosek:
- osoby uprawnionej (której przysługują alimenty);
- organ pomocy społecznej;
- organu podejmującego działania wobec dłużnika alimentacyjnego.
W praktyce oznacza to, że należy złożyć ustnie do protokołu lub pisemnie zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa w prokuraturze lub w jednostce policji.
Ściganie przestępca niealimentacji odbywa się również z urzędu, jeśli w wyniku uchylania się od obowiązku alimentacyjnego, pokrzywdzonemu przyznano odpowiednie świadczenia rodzinne lub pieniężne, wypłacone w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów.
Jak uniknąć kary?
Ustawodawca przewidział możliwość uniknięcia kary przez osoby uchylające się od płacenia alimentów. Jeśli sprawca przestępstwa uiści w całości zaległe alimenty w ciągu 30 dni od dnia pierwszego przesłuchania w charakterze podejrzanego nie podlega karze.
Natomiast w przypadku przestępstwa niealimentacji i narażeniu przy tym osoby uprawnionej na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, sąd odstępuje od wymierzenia kary sprawca przestępstwa w terminie 30 dni od dnia pierwszego przesłuchania w charakterze podejrzanego uiści całą kwotę zaległych alimentów, chyba że wina i społeczna szkodliwość przemawiają przeciwko odstąpieniu od wymierzenia kary.