Zgodnie z obowiązującymi przepisami rodzice zobowiązani są do płacenia alimentów jedynie w sytuacji kiedy dziecko nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać, a dochody z majątku dziecka nie pozwolą na jego utrzymanie. Jeśli dziecko jest pełnoletnie rownież istnieje obowiązek alimentacyjny, ale nie w każdym przypadku. Tutaj wiele zależy od okoliczności danego przypadku. 

I tak na przykład….

Dziecko nie przykłada się do nauki, powtarza rok, może nabyć (lecz tego nie czyni) lub posiada już odpowiednie przygotowanie do podjęcia pracy oraz nie dokłada żadnych starań aby się usamodzielnić.

„Rodzice nie są obowiązani dostarczać środków utrzymania dziecku, które będąc już przygotowane należycie do wykonywania przez nie odpowiedniego dla niego zawodu, podejmuje dla podniesienia swych kwalifikacji dalsze kształcenie się, ale w studiach się zaniedbuje, nie robi należytych postępów, nie otrzymuje obowiązujących zaliczeń, nie zdaje w terminie przepisanych egzaminów, a zwłaszcza jeżeli z własnej winy powtarza lata studiów i wskutek tego nie kończy studiów w przewidzianym programem okresie.”

                                                                                                Wyrok SN – Izba Cywilna z dnia 8 sierpnia 1980 r., III CRN 144/80

Rodzic jest w trudnej sytuacji finansowej, a płacenie alimentów spowoduje nadmierny dla niego uszczerbek

„Zasadniczo zobowiązany może uchylić się od obowiązku alimentacyjnego względem pełnoletniego dziecka, jeżeli wykonanie tego obowiązku połączone było z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się, jak to stanowi art. 133 § 3 k.r.o. Nadto wtedy, gdyby żądanie alimentów było sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, co jednak nie dotyczy obowiązku rodziców względem ich małoletniego dziecka (art. 144(1) k.r.o.).” 

                                                                                              Wyrok WSA w Krakowie z dnia 14 czerwca 2019 r.,III SA/Kr 180/19

„Przepis art. 138 krio przewiduje, że w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia dotyczącego obowiązku alimentacyjnego. Zmianę tę należy rozumieć jako istotne zmniejszenie lub zwiększenie się możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentacji albo istotne zwiększenie się bądź zmniejszenie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego. Szczególnym przykładem zmiany stosunków w rozumieniu wskazanego przepisu jest osiągnięcie przez uprawionego do alimentów zdolności samodzielnego utrzymania się, a zatem zaspokojenia we własnym zakresie swoich usprawiedliwionych potrzeb. Przy tym z art. 133 § 3 krio wynika, że rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się.” 

                                                                                               Wyrok SO w Białymstoku z dnia 15 listopada 2013 r., II Ca 891/13

A więc prawda czy fałsz?

W polskim prawie nie ma czegoś takiego jak obowiązek płacenia alimentów do 26 – go roku życia. Jest to błędne twierdzenie, które niestety, z niewiadomych przyczyn utarło się w przekonaniu wielu osób. Jestem w stanie wręcz stwierdzić, że nie spotkałam się jeszcze z twierdzeniem odmiennym. Wszystko zależy od okoliczności sprawy i osobistych aspektów, które zawsze są indywidualne. 

Istnieją dwie przesłanki, których wystąpienie daje rodzicom możliwość uchylenia się od obowiązku alimentacyjnego względem dzieci, ale wyłącznie dzieci pełnoletnich (również w przypadku wcześniejszego zawarcia przez dziecko związku małżeńskiego).

Pierwszą przesłankę stanowi nadmierny uszczerbek majątkowy dla rodziców w związku z obowiązkiem alimentacyjnego. W takiej sytuacji konieczne jest porównanie wysokości alimentów z wysokością dochodów osiąganych przez rodziców oraz ustalenie, czy spełnienie obowiązku faktycznie zakłóci zaspokojenie podstawowych potrzeb rodziców.

Drugą przesłanką jest niedokładanie przez dziecko starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się. Taka sytuacja wystąpi, gdy dziecko pełnoletnie na przykład: nie osiąga promocji do następnej klasy/roku studiów z własnej winy, opuszcza zajęcia, lekceważy naukę, nie przykłada się i nie osiąga rezultatów w nauce, studia stanowią jedynie pretekst do uniknięcia podjęcia pracy.

Co zrobić jeśli uznasz, że nie powinieneś już płacić alimentów?

Jeśli uważasz, że niesłusznie płacisz alimenty na dziecko, ponieważ zaistniały okoliczności wyłączające taki obowiązek możesz złożyć pozew o uchyleniu obowiązku alimentacyjnego. Pozew o uchylenie obowiązku alimentacyjnego składa się do Sądu Rejonowego właściwego według miejsca  zamieszkania dziecka. Pozwanym jest dziecko uprawnione do świadczeń alimentacyjnych.

Opłata sądowa od takiego pozwu jest uzależniona od kwoty stanowiącej 12-krotność obecnej wysokości świadczenia alimentacyjnego miesięcznie, czyli na przykład, jeśli wysokość alimentów wynosi 700 zł:

12 x 700 zł = 8400 zł – podstawa do naliczenia opłaty sądowej. Zatem opłata sadowa wyniesie 500 zł. Tutaj znajdziesz jej wysokość.

Możesz również złożyć pozew o obniżenie alimentów, jeżeli na przykład uważasz, że dziecko jest w stanie chociaż w części samodzielnie się utrzymać albo taka okoliczność już istnieje, oraz jeśli stanowiło by to nadmierną uciążliwość finansową. W tym przypadku pozew o obniżenie alimentów również składa się do Sądu Rejonowego właściwego miejscowo według miejsca zamieszkania dziecka i również pozwanym jest dziecko uprawnione do świadczeń alimentacyjnych. Opłata sądowa od takiego pozwu jest uzależniona od kwoty stanowiącej 12-krotność różnicy między zasądzoną kwotą alimentów, a tą o którą wnosimy, czyli na przykład obecne alimenty stanowią kwotę 1000 zł, a my wnosimy o obniżenie do 600 zł, zatem 12 x 400 zł = 4800 zł – podstawa do naliczenia opłaty sądowej, która wyniesie 400 zł.