Likwidacja fundacji może nastąpić wyłącznie z przyczyn wskazanych w ustawie o fundacjach, która przewiduje, że fundacja może zostać zlikwidowana w przypadku:
- osiągnięcie celu, dla którego została ustanowiona fundacja;
- wyczerpanie środków finansowych i majątku fundacji .
Ważne!
Likwidacji fundacji można dokonać jedynie ze wskazanych dwóch przyczyn. Statut fundacji nie może przewidywać innych przyczyn, a wszelkie takie zapisy są niezgodne z prawem i mogą stanowić przesłankę do wystąpienia przez organ nadzorczy (właściwy minister lub starosta) z wnioskiem do sądu o likwidację fundacji.
Likwidacja fundacji może przebiegać na dwa sposoby:
- likwidacja statutowa – uprawniony organ fundacji, wskazany w statucie, stwierdza, że zachodzą przesłanki do likwidacji;
- likwidacja przymusowa – to sąd decyduje o rozpoczęciu likwidacji, bądź organ nadzorczy nad fundacjami występuje w wnioskiem do sądu o likwidacje fundacji.
Fundacja podlega likwidacji w sposób wskazany w statucie. Zasady likwidacji może więc określać statut. Gdy statut nie określa sposobu likwidacji bądź jest to likwidacja przymusowa uzasadnione jest analogiczne stosowanie przepisów regulujących likwidacje innych osób prawnych: stowarzyszeń, spółdzielni lub spółek.
Od czego zacząć?
Pierwszym krokiem rozpoczęcia likwidacji jest podjęcie decyzji o likwidacji fundacji przez organ fundacji (zarząd, rada fundacji, fundator).
Należy przygotować następujące dokumenty:
- uchwała o likwidacji fundacji;
- uchwała o wyborze likwidatora/likwidatorów;
- uchwała o przeznaczeniu majątku pozostałego po likwidacji;
- dodatkowe ustalenia/ dokumenty w zależności od zapisów statutu
Obowiązki likwidatora
- złożenie wniosku do sądu o wpis do rejestru informacji o otwarciu likwidacji;
- podanie informacji o wszczęciu postępowania likwidacyjnego do publicznej wiadomości;
- sporządzenie sprawozdania finansowego na dzień otwarcia likwidacji oraz listy zobowiązań fundacji;
- dokonanie wszelkich czynności prawnych do przeprowadzenia likwidacji;
- przedstawienie organowi organizacji do zatwierdzenia właściwe sprawozdanie finansowe po zakończeniu likwidacji;
- złożenie do sądu rejestrowego wniosku o wykreślenie fundacji rejestru.
Jakie dokumenty należy złożyć do sądu?
Do właściwego oddziału Krajowego Rejestru Sądowego (dalej: „KRS”), w którym zarejestrowana jest fundacja należy złożyć wniosek o otwarcie likwidacji wraz z załącznikami (formularze znajdziesz tutaj), na które składają się:
KRS-Z61 – wniosek o zmianę wpisu w KRS
KRS-ZK – Załącznik do wniosku o zmianę danych w KRS, który służy do zgłoszenia informacji o zmianach we władzach organizacji, tj. wykreślamy osoby wchodzące w skąd zarządu ze sposobem reprezentacji.
KRS-ZR – Załącznik do wniosku o zmianę wpisu w KRS, który służy do zgłoszenia osób będących likwidatorami fundacji (w przypadku zgłoszenia więcej niż 1 likwidatora należy załączyć kolejny, oddzielny załącznik).
Do wniosku należy dołączyć:
- uchwałę o rozwiązaniu fundacji;
- uchwałę o wyborze likwidatora/ likwidatorów;
- uchwałę o przeznaczeniu majątku pozostałego po likwidacji;
- oświadczenie likwidatora o adresie do doręczeń (każdy likwidator powinien złożyć oświadczenie o swoim adresie do korespondencji);
- protokół z zebrania wraz z listą obecności;
- pełnomocnictwo (jeśli został ustanowiony pełnomocnik) wraz z dowodem uiszczenia opłaty skarbowej;
- dowód uiszczenia opłaty sądowej i za wpis do Monitora Sądowego i Gospodarczego.
Wniosek do KRS można złożyć:
- w biurze podawczym sądu rejonowego, w wydziale gospodarczym Krajowego Rejestru Sądowego;
- nadając w placówce pocztowej na adres właściwego sądu rejonowego;
- elektronicznie Portal Dostępowo-Informacyjny (PDI)).
Wzory wniosków znajdują się na stronie: https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/formularze-wnioskow-o-wpis-do-krajowego-rejestru-sadowego
Zakończenie likwidacji fundacji
Początkiem likwidacji jest data podjęcia uchwały o rozwiązaniu fundacji, natomiast o jej zakończeniu ustala likwidator. Ustawa o fundacjach nie narzuca terminu zakończenia likwidacji.
Ostatnim etapem likwidacji jest zwołanie zebrania odpowiedniego organu w celu podjęcia decyzji o zakończeniu likwidacji i zatwierdzeniu sprawozdania likwidatora.
Jeśli jest taki organ, to likwidator przekazuje mu informację o zakończeniu procesu likwidacji, po czym organ podejmuje uchwałę o zakończeniu likwidacji.
W przypadku kiedy na przykład takim organem był zarząd, który został wykreślony z KRS wraz z otwarciem likwidacji, podjęcie uchwały o zakończeniu likwidacji i przyjęciu sprawozdania finansowego na dzień zakończenia likwidacji spoczywa na likwidatorze.
Następnie likwidator składa do sądu wniosek o wykreślenie organizacji na formularzu KRS-X2, wraz z dokumentami:
- uchwałą o zakończeniu likwidacji i przyjęciu sprawozdania finansowego na dzień zakończenia likwidacji;
- sprawozdaniem z likwidacji wraz ze sprawozdaniem finansowym na dzień zakończenia likwidacji oraz potwierdzeniem podania do publicznej wiadomości ogłoszenia o otwarciu likwidacji.
Od 1 lipca 2021 r. fundację można wykreślić również za pośrednictwem Portalu Rejestrów Sądowych.
Organizacje zarejestrowane również w rejestrze przedsiębiorców składają wraz z wnioskiem o wykreślenie organizacji dokumenty związane z zasadą tzw. „jednego okienka”.
- wniosek o wyrejestrowanie podmiotu z rejestru REGON (RG-2);
- wniosek o wyrejestrowanie podmiotu w urzędzie skarbowym (NIP-2);
- wniosek o zmianę danych w ZUS, jeśli organizacja zatrudniała pracowników.
Koszty związane z likwidacją
Od wniosku o zmianę wpisu w KRS pobierana jest także opłata w wysokości 150 zł dla fundacji bez działalności gospodarczej (nie wpisanej do rejestru przedsiębiorców), natomiast dla fundacji zarejestrowanej również w rejestrze przedsiębiorców w wysokości 350 zł (250 zł opłata sądowa + 100 zł za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym)
Dodatkowo w przypadku powołania pełnomocnika należy uiścić opłatę skarbową od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł na rachunek bankowy właściwego urzędu miasta/gminy/dzielnicy właściwego terytorialnie dla organu, do którego składane jest pełnomocnictwo.
Warto zaznaczyć, że można złożyć wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych. Zgodnie z ustawą o kosztach sądowych w sprawach cywilnych organizacjom społecznym, których zadanie nie polega na prowadzeniu działalności gospodarczej, sąd może przyznać zwolnienie od kosztów sądowych w ich własnych sprawach prowadzonych w związku z działalnością społeczną, oświatową, naukową, kulturalną, sportową, dobroczynną i samopomocową, w zakresie ochrony konsumenta, ochrony środowiska i opieki społecznej.
Należy jednak wykazać, że fundacja nie jest w stanie ponieść kosztów postępowania o wpis.
Zwolnieniu nie podlega opłata za ogłoszenie wpisu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.
Dowód wpłaty należy dołączyć do wniosku w przypadku składania dokumentów w formie papierowej.